الذخيرة في علم الكلام

علي بن حسين موسوي، معروف به شريف مرتضي علم الهدي (م 436 ق).
سيد مرتضي از متكلمان و فقيهان نامدار قرن چهارم و پنجم هجري بوده است وي در سال 355ق در عهد خلافت المطيع لله عباسي در بغداد ديده به جهان گشوده و نزد اساتيدي همچون شيخ مفيد تلمذ كرد و در علوم و فنون اسلامي از فقه و اصول، كلام، تفسير، حديث و تاريخ تبحّر يافت. وي پس از پدرش نقيب طالبي ها شد و كمك هاي مالي فراواني به فقهاي زمان خويش كرد و شاگردان زيادي را تربيت كرد. او با ابوعلاء معري شاعر معروف معاصر بود و پيوسته از مقام ادبي سيد مرتضي تجليل مي كرد.
شيخ مفيد, ابو محمد هارون بن موسي تلعکبري, شيخ محمد صدوق, حسين بن علي بن بابويه, احمد بن علي بن سعيد کوفي, محمد بن عمران کاتب مرزباني و ...
شيخ طوسي, ابويحلي سلار ديلمي, ابوالصلاح حلبي, قاضي ابن براج طرابلسي, ابوالفتح کراجکي, ثابت بن عبدالله نباتي, شيخ احمد خزاعي و ...
الذريعة الي الاصول الشريعة، الشافي في الامامة، تنزيه الانبياء، المسائل الناصرية في الفقه، العمل مع السلطان، المحكم و المتشابه, امالي, ديوان شعر و کتابهاي ديگر که بالغ بر 89 کتاب است.
مؤلف در اين كتاب يك دوره كامل مباحث كلامي (هم الهيات بالمعني الاعم و هم الهيات بالمعني الاخص) را تبيين كرده و مباحث اعتقادي را به شيوه تطبيقي و مقارن بررسي نموده و بدين جهت، از دو بحث كلامي مربوط به اصول معتزلي يعني وعده و وعيد و امر به معروف و نهي از منكر سخن به ميان آورده است.
عناويني كه در اين كتاب از آنها بحث كرده، به اين قرار است: استطاعت، تكليف، اعاده، نظر، لطف، اصلح، آلام، اعراض، دفع ضرر، آجال، ارزاق، اسعار، افعال، عقاب، نبوات، اخبار، نسخ، امامت، وعيد، امر به معروف و نهي از منكر.
اين کتاب توسط شاگرد مولف, ابوالصلاح حلبي شرح شده است.
اين كتاب، با تحقيق سيد احمد حسيني، در قم، به كوشش جامعه مدرسين قم چاپ شده است.
منبع: کتابشناسي تفصيلي مذاهب اسلامي, ص 258-259
/س